ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް (COPD) އަސީއޯޕީޑީ އަކީ ދާއިމީ ގޮތެއްގައި ފުއްޕާމޭ ދުޅަވުން ކުރިމަތިވާ ފުއްޕާމެޔަށްޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. މިއީ ނޭވާލާން އުނދަގޫވާ، ބަލީގައި ދުވަސްވާވަރަކަށް ގޯސްވަމުން (ބަލިބޮޑުވަމުން އަންނަ)ދާ ބައްޔެކެވެ. މިބަލިޖެހުމުން ފުއްޕާމެޔަށް ވައި އެތެރެވެ، ބޭރުވުމަށް ހުރަސްއަޅައެވެ. މިއީ ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ކުރި ކަމެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހުށަހެޅުނު އެއްޗެއްގެ ސަބަބުން ފުއްޕާމެޔަށް ގެއްލުން ލިބުމުގެ ސަބަބުން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. މިސާލަކަށް މިބަލި އެންމެ އާންމުކޮށް ޖެހެނީ ދިގު މުއްދަތަކަށް ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކޮށްފައިވާ މީހުންނަށެވެ.

ސަބަބު:

ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް ކުރިމަތިވަނީ ކިހިނެއްކަން ހޯދުމުގެ ކުރިން ފުއްޕާމޭ މަސައްކަތްކުރާގޮތަށް ކުރުގޮތަކަށް ބަލާލަމާ ހިނގާށެވެ. ނޭވާލާއިރު އެތެރެވާ ވައި (އޮކްސިޖަން) ވައިނޮޅީގެ ތެރެއިން އެތެރެއަށް ގޮސް، ވައިހިނގާ ހޮޅި ތަކަށް ވާޞިލްވެއެވެ. ވައިނޮޅި އަށްފަހު، ވައިނޮޅީގެ ކަފިތަކަށް ވާޞިލްވެ، ފުއްޕާމޭގެ ތެރެއަށް ވައި ގޮސް، ވައިނޮޅީގެ ކުދި ކަފިތަކަށް ވާޞިލްވެއެވެ. އަދި އެއަށްފަހު ކުދިކުދި ކަފިތަކުގެ ތެރެއަށް ދެއެވެ. ފުއްޕާމޭގެ ތެރޭގައި ވައިހިނގާ ހޮޅިތައް މިފަދަ ކުދިކުދި، ތުނި، އެތައް ހާސް ހޮޅިތަކަކަށް ނުވަތަ ކަފިތަކަކަށް ބައިވެގެން ގޮސްފައިވެއެވެ. މިވައިހިނގާ ހޮޅިތައް ގޮސް ހުސްވަނީ (ނިމެނީ) ކުދިކުދި ވައިކޮތަޅު ތަކަކަށެވެ. މިވައިކޮތަޅުތަކުގެ ފާރުގައި ކުދި ލޭހޮޅިތައް ހުރެއެވެ. ފުއްޕާމޭގެ ތެރެއިން ދައުރުވަމުން އައި، ކުދި ވައިކޮތަޅުތަކުގެ ތެރެއަށް އައުމުން، ވައިކޮތަޅުތަކުގެ ތެރެއިން އޮކްސިޖަން އޭގެ ފާރުގައިވާ ލޭހޮޅިތަކުގެ ތެރެއަށް ފޮނުވާލައެވެ. އަދި ކުދި ލޭހޮޅިތަކުގައި ހުރި ކާބަން ޑައިއޮކްސައިޑް ކުދި ވައިކޮތަޅުތަކުގެ ތެރެއަށް ފޮނުވާލައެވެ. ފުއްޕާމޭގެ ތެރޭގައި ހިންގާ ގޭސް ބަދަލުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހިނގާގޮތަކީ މިއީ އެވެ. 

ވައިހިނގާ ހޮޅިތަކާއި، މަގުތަކާއި، ކުދި ވައިކޮތަޅު ތަކަކީ ދެމުމުގެ ގާބިލިއްޔަތު ލިބިފައިވާ ބައިތަކެކެވެ. އެތެރެއަށް ނޭވާލާއިރު ވައިކޮތަޅުތައް ފުއްޕާހަންތަކެއް ހެން ފުފޭނެ އެވެ. އަދި ބޭރަށް ނޭވާލާއިރު ވައިކޮތަޅުތައް ފުއްޕާ ހަންތަކެއްގެ ވައި ހިނދޭހެން ހިނދޭނެއެވެ. ފުއްޕާމޭގެ މަސައްކަތް ބަރޯސާވަނީ ވައިހިނގާ ހޮޅިތަކާއި، ވައިކޮތަޅުތަކުގައި ވައި ބޭރުކުރުމަށްޓަކައި ލިބިފައިވާ ދެމުމުގެ ގާބިލިއްޔަތުގެ މައްޗަށެވެ. މިގޮތަށް މިހޮޅިތަކާއި ވައިކޮތަޅުތަކަށް ލިބިދޭ އެކި ފަރާތަށް ދެމުމުގެ ގާބިލިއްޔަތު ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް އާއި ގުޅިގެން ގެއްލިގެން ދެއެވެ. އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ކުދި ވައިކޮތަޅުތައް ފުޅާވެ، ނޭވާލުމުގެ ތެރޭގައި ބޭރުވެގެންދާ ކާބަންޑައި އޮކްސައިޑް ހަށިގަނޑުން ބޭރުނުވެ، ފުއްޕާމޭގެ ތެރޭގައި ހިފެހެއްޓިފައި ހުންނަގޮތް ވެއެވެ.

ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް ގައި އަންނަނިވި ސަބަބުތަކުގެ ތެރެއިން ސަބަބަކާހުރެ، ފުއްޕާމޭގެ ތެރެއަށް ވައި ވަދެ ބޭރުވުން ދަށްވެގެންދަނީ އެވެ. އެހެންކަމުން ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް ކުރިމަތިވާނީ މިފަދަ ގޮތަކަށް ކަންތައްތައް ދިމާވުމުންނެވެ.

·  ވައިހިނގާ މަގުތަކާއި، ކުދިކުދި ވައިކޮތަޅު ތަކުގައި ހުންނަ އިލާސްޓިކްކަން {ދެމުމުގެ ގާބިލިއްޔަތު} ނެތިދިއުން

·  ގިނަ ވައިކޮތަޅުތަކުގެ ދެމެދުގައި ލޭގެ ފާރު ހަލާކުވުން

·   ވައިހިނގާމަގުގެ ފާރު ނޫނީ ބަތާނަ ފަށް ބޯވެ، ދުޅަވުން

·   ވައިހިނގާ މަގާއި، ފުއްޕާމޭގައި އާދަޔާ ޚިލާފަށް ގިނައިން ދަވަ އުފެދި ހަރުލުން

ވައިހިނގާ މަގުތަކާއި ހޮޅިތައް ހިމަވެ، ބެދުމަށް މެދުވެރިވާ ސަބަބުތައް

ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒްގެ އަލާމާތްތައް: 

·         ދިގުމުއްދަތަކަށް ނުފިލާ ކެއްސުމެއްހުރުން

·         ކެއްސާއިރު އަރިދަފުސް (ކަރުތެރެއިން ދަވަ) އައުން

·         ނޭވާކުރުވެ، ނޭވާލާން އުނދަގޫވުން

·         ނޭވާލާއިރު ތޫލިއަޑުހުރުން

·         މެޔަށްބާރުވެ، މޭފިތޭހެން ހީވުން

·         ފުއްޕާމޭގައި ދަވަ ހަރުލާފައި ހުންނާތީ ކޮންމެ ދުވަހަކު ހެދުނު ފުރަތަމަ ކުރާކަމަކަށް ކަރުތެރެ ސާފުކުރަންޖެހުން

·         ނުފިލާ ކެއްސުމެއް ހުރުމާއެކު އަންނަ އަރިދަފުސް ފަހަރުގައި ހުދު، ރީނދޫ، ނޫނީ ފެހިކުލައިގައި ހުރެދާނެ އެވެ.

·         ތުންފަތާއި ނިޔަފަތީގެ ދަށުގެ ކުލަ ނޫވުން (ނޫވުން)

·         ވަރަށް އަވަސް އަވަހަށް ކައިރި ކައިރީގައި އަރިދަފުސް ރޯގާޖެހުން

·         ގައިގައި ބާރު ނުހުރުން (ހަކަތަ ނުހުރުން)

·         ހަށިގަނޑުގެ ބަރުދަން މާބޮޑަށް ލުއިވުން (ބަލީގެ ފަހު މަރުހަލާގައި)

ދިމާވެދާނެ ނުރައްކާތައް

(ހ) ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ އިންފެކްޝަންތައް ޖެހުން : ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް ހުންނަ މީހުންނަށް އަރިދަފުސް ރޯގާ، އިންފުލުއެންޒާ އަދި ނިއުމޯނިޔާ ފަދަ ނޭވާލާ ނިޒާމަށް ޖެހޭ އިންފެކްޝަން ކުރިމަތިވުމުގެ ފުރުޞަތު ބޮޑެވެ. މިފަދަ މީހުންނަށް ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ ބަލިތައް ޖެހުމުން ނޭވާލާން އުނދަގޫވެ، ފުއްޕާމެޔަށް ގެއްލުންވުން އިތުރުވެއެވެ. 

(ށ) ހިތުގެ މައްސަލަތައް : ބެލެވިފައިވާ ގޮތުގައި ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް ހުރުމަކީ ހާޓް އެޓޭކް ޖެހުމުގެ ހިރާސް އިތުރުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.

(ނ) ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރު ޖެހުން : ދިރާސާތަކުން ދައްކާގޮތުގައި ކްރޮނިކް ބްރޮންކައިޓިސް ހުންނަ މީހުން ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމަކީ ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރު ޖެހުމުގެ ހިރާސް އިތުރުވާ ކަމެކެވެ.

(ރ) ލޭމައްޗަށްދިއުން : ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް ގެ ސަބަބުން ފުއްޕާމެޔަށް ލޭފޮނުވައިދޭ ލޭހޮޅިތަކުގައި ޕްރެޝަރު އިތުރުވެ، ލޭމައްޗަށްދިއުމަށް މަގުފަހިވެއެވެ. މިހާލަތަށް ކިޔަނީ ”ޕަލްމޮނަރީ ހައިޕަޓެންޝަން“ އެވެ. 

(ބ) ހިތާމަކުރުމުގެ ބަލި : ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒްގައި ކުރިމަތިވާ އުނދަގޫތަކުގެ ސަބަބުން އާންމުކޮށް ގަޔާވެގެންކޮށްއުޅޭ ކަންކަމާ މީހާ ދުރުކޮށް، އެކަހެރިވާގޮތް ވެއެވެ. އަދި މިގޮތަށް ގިނަ ދުވަސްވުމުން މީހާ މާބޮޑަށް މޮޅިވެރިވެ، ދެރަވެ، ހިތާމަކުރުމުގެ ބައްޔޭ ކިޔޭ ހިސާބަށް މީހާގެ ހާލަތު ބަދަލުވެއެވެ.