ގެސްޓްރޯ-އީސަފޭޖިއަލް ރިފްލަކްސް ޑިޒީޒް(GERD) އަކީ ބަނޑުގައި ހުންނަ ގޭސް (އެސިޑް) ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިން މައްޗަށް އެރުމުން ކުރިމަތިވާ ހާލަތެކެވެ. މިގޮތަށް ބަނޑުގައި ހުންނަ ގޭސް މައްޗަށް ގޮސް ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިއަށް ވާޞިލްވުމަކީ ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅީގެ އެތެރޭގެ ބަތާނަފަށަށް ހިލިގަތުން  (irritation)ކުރިމަތިކުރުވާނެ ކަމެކެވެ.މިބައްޔަށް ބައެއް ފަހަރު ”މަތިންއަރާބަލި“ މިހެން ކިޔައި އުޅެއެވެ.

އާންމު ގޮތެއްގައި މަތިންއަރާ ބައްޔަކީ ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅީގެ ތިރީގައިވާ ސްފިންކްޓަރ (މައިދާ އާއި، ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިއާއި ދެމެދުގައިވާ ވަށް މަސްގަނޑު) އަށް އަސަރުކުރާ، ހަޖަމުކުރާ ނިޒާމަށް ކުރިމަތިވާ ބައްޔެކެވެ.

މަތިންއެރުމަކީ ވަރަށް ގިނަ މީހުންނަށް ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ދިމާވާ ކަމެކެވެ. މަތިންއަރާ ބަލި ހުރި ކަމުގައިވަނީ އާދައިގެ ވަރަކަށް މަތިންއެރުން ހަފްތާއަކު 2 ފަހަރު ކުރިމަތިވުން، ނޫނީ ވަރަށް ބޮޑަށް މަތިންއަރައި އުދަނގޫވުން ހަފްތާއަކު މަދުވެގެން 1 ފަހަރު ކުރިމަތިވާނަމަ އެވެ. ވަރަށް ގިނަ މީހުންނަށް އާންމުކޮށް ބަނޑުގައި ވައިހެދި، މަތިންއަރައި އުނދަގޫވުމުން ބޭނުންކުރާ ބޭސްތައް ބޭނުންކޮށްލުމުން ރަނގަޅުވެ ދެއެވެ. ނޫނީ ދިރިއުޅުމަށާއި، ކެއުންބުއިމުގެ ވައްޓަފާޅިއަށް ބަދަލު ގެނައުމުން ލުއިކަން ލިބިދެއެވެ. މަދު ހާލަތެއްގައި އޮޕަރޭޝަން ކުރަންޖެހިދާނެ އެވެ.

ގެސްޓްރޯ-އީސަފޭޖިއަލް ރިފްލަކްސް އަކީ ކޮބާ؟

ބޭސްވެރިކަމުގެ ބަހުރުވައިގައި ”ގެސްޓްރޯ“(Gastro) ނިސްބަތްކުރެވެނީ މައިދާއަށް ނޫނީ ބަނޑަށެވެ. ”އީސަފޭޖަސް“(Esophagus) ނިސްބަތްކުރެވެނީ ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅި އަށެވެ. ރިފްލަކްސް(Reflux) މާނަކުރެވެނީ އެނބުރިއައުމަށް، ނޫނީ ފަހަތަށް ދިއުމަށެވެ. އެހެންކަމުން ”ގެސްޓްރޯ-އީސަފޭޖިއަލް ރިފްލަކްސް“(GER) ގެ މާނައަކީ މައިދާ(ބަނޑު)ގައި ހުރި ތަކެތި މައްޗަށް(އެނބުރި) ގޮސް ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅި އަށް ވާޞިލްވުމެވެ.

އާންމު ގޮތެއްގައި ހަޖަމުކުރުމުގެ ތެރޭގައި ކާތަކެތި ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިން މައިދާއަށް ދަނީ ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅީގެ ތިރީގައިވާ ސްފިންކްޓަރ ހުޅުވުމުންނެވެ. އަދި މައިދާގައި ހުންނަ ކާތަކެއްޗާއި، އެސިޑް ނުވަތަ ގޭސް، ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިއަށް ދިޔަނުދިނުމަށްޓަކައި މި ސްފިންކްޓަރ ބަންދުކޮށްލާނެ އެވެ. މަތިންއަރާ ބަލި ކުރިމަތިވަނީ ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅީގެ ތިރީގައިވާ މިބުނި ސްފިންކްޓަރ ގެ ބާރު ދެރަވުމުންނެވެ. ނޫނީ އެ ސްފިންކްޓަރ ރަނގަޅަށް ހަމައަކަށް ނޭޅޭތީ އެވެ. މިހެންވުމުން މައިދާގައި ހުންނަ ތަކެތި މައްޗަށް ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިއަށް ދާގޮތްވެއެވެ.

ސަބަބު

މަތިންއަރާ ބަލި ކުރިމަތިވަނީ ބަނޑުގައި ހުންނަ ގޭސް (އެސިޑް) މައްޗަށް ގޮސް ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިއަށް މާގިނައިން (ތަކުރާރުކޮށް، އިރުއިރުކޮޅާ) ދާން ފެށުމުންނެވެ.

ކެއުމުގެ ތެރޭގައި ކާތަކެތި ދިރުވާލުމުން، ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅީގެ ނިމޭ ހިސާބުގައިވާ ވަށްބުރީ މަހުގެ ބޭންޑް ނުވަތަ މަސްގަނޑު ނުވަތަ ސްފިންކްޓަރ (lower esophageal sphincter) ހަމައަކަށް އެޅުމުން (ހުޅުވުމުން)، ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިން ކާތަކެއްޗާއި، ދިޔާތަކެތި ބަނޑަށް (މައިދާއަށް) ދެއެވެ. އެއަށްފަހު މަސްގަނޑު ފިތިކުރުގެޅުމުން ސްފިންކްޓަރ ބަންދުވެގެން ދެއެވެ.

ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅީގެ ތިރީގައިވާ މި ސްފިންކްޓަރ  ރަނގަޅަށް ބަންދުނުވާނަމަ، ބަނޑުގައި ހުންނަ އެސިޑް މައްޗަށް (ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅި) އަރާގޮތް ވެއެވެ. މިގޮތަށް ހުއްޓިނެތި ބަނޑުގައި ހުންނަ ގޭސް ނުވަތަ އެސިޑް ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅިއަށް އައުމަކީ ކާތަކެތި ހިނގާހޮޅި ދުޅަވާނެ ކަމެކެވެ.

މަގުފަހިކުރާ ކަންތައްތައް (ހިރާސް އިތުރުކުރާ ކަންތައްތައް)

މަތިންއަރާ ބައްޔަށް މަގުފަހިކުރާ ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ކަންތައްތައް ހިމެނެއެވެ.

އާދަޔާ ޚިލާފަށް ހަށިގަނޑު ބަރުހެލިވެ، ފަލަވުން

މައިދާގެ މަތީބައި ޑައަފްރަމް އާއި ދިމާލަށް ފުއްޕުން

މާބަނޑުވުން

ގުޅުވާދެނިވި ސެލޯށިތަކުގެ ބަލިތައް : މިސާލަކަށް ހަން ހަރުވުމުން ދިމާވާ ”ސްކްލީރޯޑާމާ“

ބޮޑުކަމު ނުގޮސް ހިފަހައްޓައިގެން ހުރުން

މަތިންއަރާ ބަލި އިތުރަށް ގޯސްވެގެން ހިނގައިދާނެ ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި:-

ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން

އެއްފަހަރާ މާގިނައިން ކެއުން

ރޭގަނޑު މާލަހުން (ނިދަން ކައިރިކޮށްފައި) ކެއުން :

ކުޅި، ހަވާދުލީ، ތެލުލި، އަދި ތެލާއި ސަރުބީ ގިނައިން އެކުލެވޭ ކާނާ ކެއުން : މިސާލަކަށް އަސޭމިރުސް ފަދަ ބާވަތްތައް

ކެފެއިން އެކުލެވޭ ބުއިންތައް ބޭނުންކުރުން : މިސާލަކަށް ޗޮކްލެޓް، ކޮފީ، އެނާޖީ ޑްރިންކްގެ ބާވަތްތައް

ބައެއް ކަހަލަ ބޭސްތައް ބޭނުންކުރުން : މިސާލަކަށް އެސްޕިރިން ބޭނުންކުރުން