ސަރުކާރަށް އާންމުންގެ އިތުބާރަކީ ހަމަޖެހޭ މުޖުތަމަޢަކަށް ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. އިތުބާރު ގެއްލިއްޖެނަމަ، ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ހިތްހަމަނުޖެހުން އުފެދި، ހައްދުފަހަނަޅާފައިވާ ހާލަތްތަކުގައި ވެރިކަން ބަދަލުކުރުމަށް ޑިމާންޑް ކުރުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. މި ކުޑަކުޑަ ރާއްޖެވެސް ސިޔާސީގޮތުން ހަމަނުޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވެފައިވާއިރު، 2011 ވަނަ އަހަރު ބަޣާވާތެއް ވެސް ވަނީ ކޮށްފައެވެ. އަދި، މަލްޓި ޕާޓީ ޑިމޮކްރެސީ ގެނައިފަހުން، އެއް ޕާޓީއަކަށް ޖެހިޖެހިގެން 2 ދައުރުގައި ވެރިކަންކުރަން ފުރުސަތުވަނީ ނުލިބިފައެވެ.
ސަރުކާރުތަކަށް މީހުން އިތުބާރު ނުކުރަނީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟
އާންމުންގެ ހިތްހަމަނުޖެހުން އުފެދޭ ބައެއް ސަބަބުތައް ތިރީގައި އެވަނީ ބަޔާންކޮށްފައެވެ.
- ކޮރަޕްޝަން: ކޮރަޕްޝަނަކީ އާންމުންގެ އިތުބާރު ގެއްލި، ޒަރޫރީ ހިދުމަތްތަކުން ވަސީލަތްތައް އެއްފަރާތްކޮށްލާ ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ.
- ނާޤާބިލުކަމާއި ބިއުރޯކްރެސީ: ސަރުކާރުތައް ލަސްވެ، ޖަވާބުދާރީ ނުވާ ވަގުތުތަކުގައި މީހުން މާޔޫސްވެއެވެ.
- ފުއްދައިނުދެވޭ ވަޢުދުތައް: އިޤްތިޞާދީ ތަރައްޤީއާއި ވަޒީފާ އުފެއްދުން ފަދަ ވަޢުދުތައް ފުއްދައިދިނުމުގައި ސަރުކާރުތަކުން ނާކާމިޔާބުވުމުން އިތުބާރު ގެއްލިގެންދެއެވެ.
- ހާމަކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ކަންކަން ނުކުރުން: ސަރުކާރުތައް ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ޖަވާބުދާރީ ނުވާ ވަގުތުތަކުގައި މީޑިޔާތަކާއި ދުރުހެލިވެ އިތުބާރު ނެތް ކަމުގެ އިހުސާސް ކުރެވެންފެށުން ހިމެނެއެވެ.
އަދި ހަމަ އެހެންމެ، ބޭރުގެ ކަންތައްތައް ވެސް މި ކަމުގައި ހިމެނޭނެއެވެ. ގްލޯބަލައިޒޭޝަން އާއި ޓެކްނޮލޮޖީއަށް އަންނަ ހަލުވި ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން އިޖުތިމާއީ އަދި އިގްތިސާދީ ނުތަނަވަސްކަން އިތުރަށް ގޯސްވެ، ނުރުހުން އުފެދެއެވެ. ޖިއޯޕޮލިޓިކަލް ޓެންޝަންތަކާއި ހެދި އެހެން ޤައުމުތަކުން ތަދައްޚުލުވުމަކީ ސަރުކާރަށް އޮންން ޕްރެޝަރު ބޮޑުވެ ދިވެހިން އެންމެ ބޭނުންވާނެ ގޮތައް ކަންކަން ނިންމުމުގެ އިޙްތިޔާރު ބައެއް ފަހަރު ގެއްލެއެވެ. މިސާލަކަށް ދަންނަވާނަމަ، ފަލަސްތީނު މިނިވަންކުރުމަށްޓަކައި އެންމެ ބުރަކޮށް މަސައްކަތްޕުޅު ކުރެއްވި ހަމާސް ޖަމާއަތުގެ ޕޮލިޓިކަލް ލީޑަރ ނުވަތަ ވެރިޔާ، މި ފަހުން އީރާނުގައި ޝަހީދުކޮށްލުމުން، ސަރުކާރުވަނީ ތައުޒިޔާގެ މެސެޖެއް ފޮނުވަން ޖެހިލުންވެފައެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން އާންމުންގެ އިތުބާރު ގެއްލި އިސްތިޤްލާލު ގެއްލެމުންދާކަން ވަނީ ފާހަގަވެފައެވެ.
ސަރުކާރެއް ވައްޓާލުން ނުވަތަ ބަޣާވާތުގެ ނުރައްކާތެރިކަން
އިންސާނީ ހައްގުތަކަށް ބޮޑެތި އަނިޔާތަކެއް ނުވަތަ ނިޒާމީ އަނިޔާވެރިކަމެއް ހިނގާ ހާލަތްތަކުގައި ވެރިކަން ބަދަލުކުރުމަކީ ބަޔާން ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނަމަވެސް، އޭގެ ނަތީޖާއަށް ވަރަށް ފުން އަދި ވަށައިޖެހޭނޭ ގޮތަކަށް ވިސްނަން ޖެހެ އެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް ސަރުކާރެއް ވައްޓާލުމުގެ ސަބަބުން ނުތަނަވަސްކަމާއި އަނިޔާވެރިކަމާއި އިގްތިސާދީ ގޮތުން ބަޔާންކުރަން ދަތި ކަންތައްތަކާއި ޤައުމާއި އާއްމު ރައްޔިތުން ކުރިމަތިލާން ޖެހެއެވެ. ޤާއިމުވެފައިވާ މުއައްސަސާތަކާއި ޤާނޫނުގެ ވެރިކަން ނެތި ބާރުގެ ހުސްކަމެއް އުފެދި، އެކަމުގެ ނާޖާއިޒް ފައިދާގެ ބޭނުން ހޯދާ ފަރާތްތަކުން ބޭނުންކުރެވިދާނެއެވެ. އަދި ކުރީގެ ވެރިކަމަށް ވުރެ އާ ވެރިކަމެއް ރަނގަޅުވާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަމެއް ވެސް ނެތެވެ.
2011 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގައި ހިނގި ބަޣާވާތަކީ އޭގެ ރަނގަޅު މިސާލެކެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރާމެދު ހިތްހަމަނުޖެހުމުގެ ސަބަބުން ބަޣާވާތަށް ފުރަތަމަ އާންމުންގެ ތާއީދެއް ލިބުނުއިރު، އޭގެ ނަތީޖާއަކަށްވީ ސިޔާސީ ހަލަބޮލިކަމާއި އިގްތިސާދީ ހީނަރުކަން ކުރިމަތިވުމެވެ. އާ ވެރިކަމުގައި ވެރިކަން ވަރުގަދަކުރުމާއި، އާންމުންގެ ހިތްހަމަނުޖެހުމުގެ އަސްލު ސަބަބުތައް ހައްލުކުރުމާއި، ބައިނަލްއަޤްވާމީ އިތުބާރު އަލުން ބިނާކުރުމަށް އުނދަގޫތަކެއް ކުރިމަތިވިއެވެ.
އާންމުންގެ އިތުބާރު އަލުން ހޯދައިދިނުން
ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ދިމާވާ ދަތިތައް ހުއްޓުވުމަށާއި އާންމުންގެ އިތުބާރު ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުތަކުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް:
- ހެޔޮ ވެރިކަމަށް އިސްކަންދިނުން: ހާމަކަން ބޮޑުކަމާއި، ޖަވާބުދާރީވުމާއި، ކޮރަޕްޝަނާ ދެކޮޅަށް އަޅާ ފިޔަވަޅުތަކަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަންކަމެވެ.
- ރައްޔިތުން މަރުކަޒުކޮށްފައިވާ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުން: އާބާދީގެ ބޭނުންތަކާއި އުންމީދުތަކަށް ޙައްލު ހޯދައިދިނުމަކީ އިތުބާރު އަލުން އުފެއްދުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ.
- ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ ހިދުމަތްތަކަށް އިންވެސްޓްކުރުން: ދިރިއުޅުމުގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށާއި ފުރުސަތުތައް އުފެއްދުމަށްޓަކައި ތައުލީމާއި، ސިއްހީ ފަރުވާއާއި، އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ރަނގަޅުކުރުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ.
- އޯޕަން ޑައިލޮގަށް ހިތްވަރުދިނުން: ސަރުކާރުތަކުން އާންމުންނާ ގުޅިގެން ނިންމުންތައް ނިންމުމުގައި މަދަނީ ޖަމިއްޔާތައް ބައިވެރިކުރަންވާނެއެވެ.
- ހަރުދަނާ މުއައްސަސާތައް ބިނާކުރުން: މިނިވަން ޝަރުޢީ ނިޒާމަކާއި ހަރުދަނާ އިންތިޚާބީ ނިޒާމަކީ ޤާނޫނުގެ ވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށް މުހިއްމު ކަންކަމެވެ.
ރާއްޖޭގައި އާންމުންގެ އިތުބާރު އަލުން ބިނާކުރުމުގައި 2011 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޣާވާތަށް މެދުވެރިވި އަސްލު މައްސަލަތައް ކަމަށްވާ ކޮރަޕްޝަނާއި އިގްތިސާދީ ތަފާތުތައް ހައްލުކުރުން ހިމެނެ އެވެ. ޑިމޮކްރެޓިކް އުސޫލުތަކާއި އިންސާނީ ހައްގުތަކަށް އިހުތިރާމް ކުރުމަށް ވެސް ސަރުކާރުން ވައުދުވާން ޖެހެ އެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ނިޒާމު ހަރުދަނާކުރުން
ޒުވާން ޑިމޮކްރަސީއެއް އޮންނަ ރާއްޖެ އަކީ ސިޔާސީގޮތުން ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދާފައިވާ ގައުމެއް ނަމަވެސް މުއައްސަސާތައް ހަރުދަނާކޮށް ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު އިތުރުކުރުމަށް އިތުރު ކުރިއެރުންތަކެއް ގެންނަން ޖެހެ އެވެ.
ރަނގަޅު ކުރަންޖެހޭ މުހިންމު ދާއިރާތައް
- ޑިމޮކްރެޓިކް މުއައްސަސާތައް ހަރުދަނާކުރުން:
- މިނިވަން ޖުޑިޝަރީ: ޝަރުއީ ދާއިރާއަކީ ސިޔާސީ ނުފޫޒުން އެއްކިބާވެ ދެފުށް ފެންނަ ގޮތަށް ހިންގާ ތަނެއްކަން ކަށަވަރުކުރުން.
- އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ފިޔަވަޅުތައް: އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ފްރޭމްވޯކްހަރުދަނާކޮށް އާންމުން ހޭލުންތެރިކުރުވުން.
- އިންތިޚާބީ އިޞްލާޙު: މިނިވަން، އިންސާފުވެރި އަދި އެންމެން ބައިވެރިވާ އިންތިޚާބެއް ބޭއްވުމަށްޓަކައި އިންތިޚާބީ ޤާނޫނުތައް ޤަވާއިދުން މުރާޖަޢާކުރުން.
- ބާރުތައް ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ހިންގުން:
- ލޯކަލް ގަވަރމެންޓްތައް ބާރުވެރިކުރުވުން: ޚިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމާއި ޖަވާބުދާރީވުން ހަރުދަނާކުރުމަށްޓަކައި ލޯކަލް ގަވަރމަންޓްތަކުގެ މިނިވަންކަމާއި ވަސީލަތްތައް އިތުރުކުރުން.
- ސަރަޙައްދީ ތަރައްޤީ ކުރިއެރުވުން: ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ހަމަހަމަ ކަމާއެކު ތަރައްޤީ ގެނައުމަށް ސަރަޙައްދީ ތަފާތުކުރުންތައް ޙައްލުކުރުން.
- މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާ ގުޅޭ ގޮތުން:
- ކްލައިމެޓް ޗޭންޖް މިޓިގޭޝަން އެންޑް އެޑަޕްޓޭޝަން: އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައާއި ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތްކުރުމާއި ކާރިސާތަކަށް ތައްޔާރުވުމުގެ ސިޔާސަތުތަކަށް އިސްކަންދިނުން.
- ބައިނަލްއަގުވާމީ އެއްބާރުލުން: މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ހަރަކާތްތަކަށް އެއްބާރުލުން ހޯދުމަށް ޑިޕްލޮމެޓިކް މަސައްކަތްތައް ހަރުދަނާކުރުން.
- އިކޮނޮމިކް ޑައިވަރސިފިކޭޝަން:
- ޓޫރިޒަމަށް ބަރޯސާވުން ކުޑަކުރުން: ދެމެހެއްޓެނިވި ކުރިއެރުމަށް މަސްވެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަމާއި އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތަ ފަދަ އެހެނިހެން ދާއިރާތައް ކުރިއެރުވުން.
- ވަޒީފާ އުފެއްދުން: ޒުވާނުންނަށް ވަޒީފާގެ ފުރުޞަތުތައް ފަހިކޮށްދިނުމަށް ތައުލީމާއި ވޮކޭޝަނަލް ތަމްރީނަށް އިންވެސްޓްކުރުން.
- ގުޑް ގަވަރނަންސް ޕްރޮމޯޓްކުރުން:
- ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އެންޑް އެކައުންޓަބިލިޓީ: ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު އުފެއްދުމަށް ޓަކައި ސަރުކާރުގެ ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އާއި ޒިންމާދާރުކަން އިތުރުކުރުން.
- ރައްޔިތު މީހާގެ ބައިވެރިވުން: ސިޔާސަތުތައް އާންމު ބޭނުންތައް ދައްކުވައިދޭކަން ކަށަވަރުކުރުމަށް ނިންމުންތައް ނިންމުމުގައި ރައްޔިތު މީހާގެ ބައިވެރިވުމަށް ބާރުއެޅުން.
މި ދާއިރާތަކަށް ޙައްލު ހޯދައިގެން، ރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރެޓިކް މުއައްސަސާތައް ހަރުދަނާކޮށް، ގޮންޖެހުންތަކަށް ކެތްތެރިކަން އިތުރުކޮށް، ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކުރެވިދާނެއެވެ.
