ހިނގަމުންދާ 2024 ވަނަ އަހަރަށް ފާސްކުޅަ 49.8 ބިލިއަންގެ ބިޔަ ބަޖެޓު، އޮޔާ ގޮސްގެން 5.1 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ ސަޕްލިމެންޓަރީ ބަޖެޓެއް، 24 އޮކްޓޯބަރުގައި ހުށަހަޅުއްވައި، 29 އޮކްޓޯބަރގައި ފަސޭހަކަމާއެކު މިއަދު ފާސްކުރައްވައިފިއެވެ. ވޭތުވެދިޔަ 3 އަހަރުގެ ސަޕްލިމެންޓަރީ ބަޖެޓް ތަކެކޭވެސް އެއްފަދައިން، 2024 ގެ ސަޕްލިމެންޓަރީ ބަޖެޓުވެސް ފާސްކުރެއްވީ، ފުން ދިރާސާއަށްފަހު ސަރުކާރުން ހުށަހެޅުއްވި ގޮތަށް، އަކުރަކަށް ފިއްޔަކަށް ބަދަލެއް ނުގެންނަވައެވެ.
ސަރުކާރު ހިންގާ ޕާޓީއެއްގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލް އޮންނަ މަޖިލިހަކުން، ސަޕްލިމެންޓަރީ އަދި ކިއެއްތަ، އަހަރުގެ މައި ބަޖެޓުވެސް ފާސްކޮށްލުމުގައިވެސް އެއްވެސް ކުރަކި ކަމެއް ނުހުރެއެވެ. ހުރަސްތަކާ ދިމާވަނީ އެބަޖެޓް ތަންފީޒް ކުރަން ޖެހުނީމައެވެ.
ވޭތުވެދިޔަ 2023 ގެ ބަޖެޓަކީ ސިޔާސީ އަދި އިޤްތިޞާދީ ޙަޤީޤަތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްފައިވާ ބަޖެޓު ނޫންކަމާއި، ތަންފީޒް ނުކުރެވޭނޭ ކަމުގައި ލިޔުނީމެވެ. އަހަރު ނިމުނީ 3 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ ޑެފިސިޓް އިތުރަށް ފައިނޭންސް ކުރަން މަޖުބޫރު ވެގެންނެވެ. އިއްޔެގައި މިފާސްކުޅަ ސަަޕްލިމެންޓަރީ ބަޖެޓަކީވެސް ފާސްކުރި ގޮތަށް ތަންފީޒު ކުރެވޭނޭ ބަޖެޓެއް ކަމުގައި ދެންނެވޭކަށް ނެތެވެ.
ބަޖެޓް ތަންފީޒު ކުރަން ބޭނުންނަމަ، ޚަރަދު ކުޑަކުރުމާއި، ސަބްސިޑީ މައިތިރި ކުރުމާއި، ފިސްކަލް ރިފޯމްގެ މަސައްކަތްތައް އަވަސް ކުރުމާއި، އުފެއްދުންތެރިކަމަށް ޙިއްސާ ނުކުރާ ބޮޑެތި ޕްރޮޖެކްޓްތައް ފަސްކުރުން މުހިންމޭ ކިޔައި، ހާސަރު ދެމިދާނެއެވެ.
ނަމަވެސް، އަލަށް ފާސްކުޅަ ސަޕްލިމެންޓަރީ އަދި ޖުމްލަ ބަޖެޓުގައިވެސް އެންމެ ބޮޑު މައްސަލައަކީ ޖުމްލަ 18.4 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ ބަޖެޓް ޑެފިސްޓް ފައިނޭންސް ކުރަން ޖެހުމެވެ. ބަޖެޓް ޑެފިސިޓް ފައިނޭންސް ޑެފިސިޓް ފައިނޭންސް ކުރުމުގެ މައްސަލަ، ކުރީ އަހަރުތަކަށްވުރެ މިހާރު މާ ނާޒުކެވެ.
ސަޕްލިމެންޓަރީ ބަޖެޓާއެކު، ޑެފިސިޓް ފައިނޭންސް ކުރުމަށް ޖުމްލަ 8 ބިލިއަން ރުފިޔާ ދިވެހި އިޤްތިޞާދުގެ ތެރެއިން ހޯދުމަށް މިވަނީ ފާސްކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް، މަރުކަޒީބޭންކުން މަޖިލިސަށް ދިންލަފާގައި ޓީބިލް ގަންނަ ބޭންކްތަކަށް ސިކިޔުރިޓީ ވިއްކޭ މިންވަރު ދަށްވެފައިވާ ކަމާއި، ކުރިން ލަފާކުރިވަރަށް ނުވިއްކޭ ކަމަށް ފާހަގަ ކޮށްފައިވެއެވެ. އެހެންކަމުން ޑޮމެސްޓިކް މާރކެޓުން އިތުރު 2.9 ބިލިއަން ރުފިޔާ ހޯދުމަށް ‘ދަތިތައް އެބަހުރިކަމަށް’ އެމް.އެމް.އޭ އިން ވަނީ ބުނެފައެވެ.
ބަޖެޓް ފައިނޭންސް ކުރުމަށް ބޭރުގެ ފަރާތްތަކުން ލޯނުގެ ގޮތުގައި ހޯދުމަށް ކުރިން ބަޖެޓުކުރި 4.6 ބިލިއަން ރުފިޔާ، ރޭޓިންގ ދަށްވުމުގެ ސަބަބުން ނުހޯދި ވަނިކޮށް، 1.4 ބިލިއަން އިތުރުކޮށް، ޖުމްލަ 6.1 ބިލިއަން ރުފިޔާ ބޭރުގެ ލޯނުގެ ގޮތުގައި ހޯދުމަށްވެސް ވަނީ ކަރުދާސް ކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް ބޭރުގެ ފައިނޭންސިންގ ނުލިބި މިހާރުވެސް ޑޮމެސްޓިކް ބާޒާރަށް ބަރޯސާވަރު ބޮޑުވެފައިވާ ކަމަށް އެމް.އެމް.އޭ ވަނީ ފާހަގަކޮށްފައެވެ. އަދި ޑޮމެސްޓިކް މާރކެޓަށް ބަރޯސާވެފައިވާ މިންވަރު މިއީ އޯޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ ކަންބޮޑުވުމެއް ކަމަށް ވަނީ ފާހަގަ ކުރައްވާފައެވެ.
އާމްދަނީއަށް ވުރެ އެތަކެއް ދަރަޖަ ޚަރަދު ބޮޑު ބަޖެޓް ފާސްކުޅައުމަކީ އަޅުގަނޑުމެން ނުލާހިކު ފަރިތަ ހުނަރެކެވެ. އުނދަގޫ ވަނީ އާމްދަނީއަށް ވުރެ ބޮޑަށް ހިނގާ ޚަރަދު ފައިނޭންސް ކުރަން ޖެހުމުންނެވެ. އިޤްތިޞާދުގެ މީޒާނާއިމެދު އަޅުގަނޑުމެން ކަންބޮޑުވެ، އަޅުގަނޑުމެން ހަދާނީ ކިހިނަކުންތޯ ދުށުމަށް ދުނިޔޭގެ ލޯ އަމާޒުކޮށްފައިވާ މިދުވަސް ވަރު، އެތެރޭން އަދި ބޭރުންވެސް، ބަޖެޓް ޑެފިސިޓް ފައިނޭންސް ކުރުން މިއީ އިހުނަށް ވުރެވެސް ބޮޑު ގޮންޖެހުމެކެވެ.
ނޯޓް: މިއީ އިގުތިސާދީ ދާއިރާގައި އަމަލީ ގޮތުން ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތަކެއް ކުރައްވައި އިގުތިސާދާއި ވިޔަފާރީގެ ދާއިރާއިން އާންމުން ހޭލުންތެރިކުރުވުމަށް ލިޔުންތައް ޝާއިއުކުރައްވަމުން ގެންދަވާ އާތިފް ޝަކޫރު އޭނާގެ ވެބްސައިޓުގައި އިއްޔެ އާންމުކުރައްވާފައިވާ ލިޔުމެކެވެ.
